Vleermuizen

Op zoek naar Pesticiden in vleermuizen en boerenzwaluwen 2014-heden
CLM, Zoogdiervereniging en Bionet zijn in samenwerking met Eurofins een onderzoek gestart naar pesticiden(residuen) in vleermuizen en boerenzwaluwen..

Dieetstudie ingekorven vleermuizen Nederlandse ingekorven vleermuiskolonies – 2013-heden
Samen met Jasja Dekker Dierecologie en Nature-id onderzoekt Bionet Natuuronderzoek de voedselvoorkeur van ingekorven vleermuizen in Nederlands Limburg voor de Provincie Limburg (L).

Controles van bospercelen in het kader van de Gedragscode Zorgvuldig bosbeheer – 2011-heden
Voor Staatsbosbeheer zijn verschillende bospercelen i het kader van de Gedragscode Zorgvuldig Bosbeheer gecontroleerd op holtes en de daarbij potentieel aanwezige natuurwaarden.

Vleermuizen en de kap van Amerikaanse eiken – 2014
In navolging van een onderzoek in 2013 werd onderzoek gedaan naar de aanwezigheid van vleermuizen, met in het bijzonder Bechsteins vleermuizen, in een te kappen zone Amerikaanse eiken. Een artikel over dit onderzoek en de ecologische begeleiding van dit project is verschenen in Natuur.focus.

Stallen, Snackbars voor vleermuizen – 2013-2014
In Vlaanderen verrichte Stichting Ecologisch Vleermuis Onderzoek Nederland in samenwerking met het RLH, Limburgs Landschap, JNM en de gemeente Kortessem een Biodiversiteitsproject voor de Provincie Limburg (B)in 2013 en 2014 genaamd. De naam van het project droeg: Stallen: Snackbars voor vleermuizen. Bionet Natuuronderzoek en Daan Dekeukeleire helpen bij de uitvoering van het project. Een artikel over het onderzoek wordt momenteel geschreven.

Bechsteins vleermuiskolonie van 85 dieren in Amerikaanse eik – 2013-2014
In de Nietelbroeken werd in 2011 door een onderzoek van SEVON een kolonie Bechsteins vleermuizen ontdekt. In samenwerking met Daan Dekeukeleire werd deze kolonie opnieuw opgespoord en de uitvliegers geteld. De kolonieverblijfplaats bleek in een Amerikaanse eik te zitten en telde 85 uitvliegende Bechsteins vleermuizen. In het artikel dat we hierover schreven, wordt een afweging gemaakt hoe om te gaan met invasieve boomsoorten en hun positieve en negatieve rol die zij kunnen spelen in ecosystemen.

Grijze grootoorvleermuizen – 2008-2014
In 2008 werden 185 zolders voor de Provincie Noord-Brabant geïnventariseerd op het voorkomen van vleermuizen op (kerk)zolders met het oog op het voorkomen van grijze grootoorvleermuizen. Hierna zijn de zolders waar grijze grootoorvleermuizen voorkomen verder gemonitord. Naar aanleiding van de vondst van grijze grootoorvleermuisschedels in braakballen is een short note geschreven over de vondst van grijze grootoorschedels in braakballen en de combinatie van kerkuilen en vleermuizen op kerkzolders. Het artikel is geschreven in samenwerking met Dick Bekker en Jan Buys.

Populatieontwikkeling ingekorven vleermuizen in Midden-Limburg – 2013
Samen met Regelink Ecologie & Landschap, Jasja Dekker Dierecologie en Bionet Natuuronderzoek onderzochten we in 2013 de populatieontwikkeling van de ingekorven vleermuis in Midden-Limburg.

In Midden-Limburg ligt het enige Natura 2000 gebied in Nederland waarvoor ook gebouwen zijn aangewezen als beschermd gebied: Abdij Lilbosch en Klooster Mariahoop. Tot 2012 werden in beide objecten samen bijna 1100 dieren geteld en lieten deze tellingen een stijgende lijn zien. In 2012 was dat anders: een groot aantal ingekorven vleermuizen verhuisde van Lilbosch naar Mariahoop en 500 ingekorven vleermuizen ontbraken. Een korte zoekactie in augustus 2012 leverde niet de vindplaats van deze 500 dieren op. Voor de Provincie Limburg was het kwijt zijn van deze dieren aanleiding om onderzoek te laten uitvoeren naar deze verdwenen dieren met de volgende vragen:
– Wanneer komen de ingekorven vleermuizen terug uit hun winterverblijfplaatsen? Hoe snel gaat de opbouw in de kraamverblijfplaatsen? En hoeveel dieren zijn er deze zomer?
– Waar wonen de 500 verdwenen ingekorven vleermuizen nu?
– Wat is het landschapsgebruik van de ingekorven vleermuis? Jagen ze net als in 2007 in stallen, bossen en lanen? En is het terreingebruik vergelijkbaar met dezelfde soort in Vlaanderen en Wallonië?
– Wat eten de dieren?
In worden de antwoorden gegeven op deze onderzoeksvragen.

Short note – Melanisme bij de ingekorven vleermuis – 2008-2013
Tijdens verschillende vleermuisonderzoeken komen soms bijzondere dingen aan het licht wat aanleiding geeft tot het schrijven van een publicatie. Op 19 september 2013 verscheen er een short note in het peer-reviewed tijdschrift Hystrix over het voorkomen van melanisme bij de de ingekorven vleermuis (Myotis emarginatus). Daan Dekeukeleire, René Janssen en Jaap van Schaik schreven dit artikel. Het artikel gaat in op de vindplaatsen (in kolonies, tijdens de zwermfase en in de winter) in het noordwestelijk gedeelte van zijn verspreidingsgebied. Het is de eerste keer dat melanisme bij vleermuizen zo vaak (1,9-3,7%) wordt aangetroffen. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de soort mogelijk relatief kort geleden door een genetische bottle neck is gegaan.
Het artikel is hier te downloaden.

Vleermuizen in de Meinweg – 2012
In de zomer van 2012 is er door Bionet Natuuronderzoek voor het Nationaal Park De Meinweg in het kader van “de natuurkwaliteitsimpuls” een vleermuizeninventarisatie uitgevoerd. Met hulp van een zomerkamp van de Zoogdierenwerkgroep van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie werd voortplanting van franjestaart, gewone grootoorvleermuis, laatvlieger, gewone dwergvleermuis en grijze grootoorvleermuis vastgesteld. Tevens werden twee mannetjes ingekorven vleermuis, een niet reproducerend vrouwtje ruige dwergvleermuis en een mannetje watervleermuis gevangen. Verder werden de rosse vleermuis en de watervleermuis op andere locaties met een bat-detector vastgesteld.
Een gevangen lacterend vrouwtje grijze grootoorvleermuis werd met behulp van telemetrie met een zender van 0,35 gram teruggevolgd naar het voormalige klooster St. Ludwig. Eén van de twee ingekorven vleermuizen betrof een juveniel dier. Dit dier is tevens middels telemetrie teruggevolgd naar de al bekende kraamkolonie in Mariahoop. Dat de kolonie ingekorven vleermuizen van Mariahoop ook de Meinweg gebruikt om te jagen, ligt enigszins in de lijn der verwachting, maar was niet eerder vastgesteld.
Binnen het onderzoek zijn ook de kerkzolders van Herkenbosch, Vlodrop, Melick en de zolders van het voormalige klooster St. Ludwig bezocht.
De uitkomsten van dit onderzoek zijn zeer verrassend te noemen, vooral het hoge aantal vangsten van de grijze grootoorvleermuis en het voor Limburg zeldzame voorkomen van een voortplantingspopulatie van franjestaarten.

Zoeken naar 500 verdwenen ingekorven vleermuizen – 2012
In de zomer van 2012 verdween een groot deel van de ingekorven vleermuiskolonie uit een speciaal daarvoor aangewezen Natura2000- gebied in Midden-Limburg. Een deel verhuisde naar Mariahoop, een deel is waarschijnlijk naar een onbekende zolder verhuisd.
Bionet Natuuronderzoek hielp mee zoeken naar deze verdwenen dieren en vond middels telemetrie een nieuwe kolonie van 15 dieren en twee nieuwe verblijfplaatsen met respectievelijk 1 en 2 dieren (een adult en een juveniel).

Ingekorven vleermuis in de grensregio van Limburg/ België (NL.)- 2010 – 2012
Binnen dit project wordt getracht zoveel mogelijk kolonies Ingekorven vleermuizen te vinden zodat de eigenaren van de zolders waar deze kolonies gehuisvest zijn, in te lichten zodat de kolonies beschermd kunnen worden. Daarnaast worden de zolders jaarlijks gemonitoord. Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van de Provincie Limburg (NL). Binnen dit project zijn meerdere nieuwe kolonies in de grensregio gevonden die momenteel voor verschillende monitoringsmeetnetten worden geteld.

Kolonievoorkeur en voorkomen van vleermuissoorten in het Aachenerwald (D) – 2011-2012
Voor Nabu Aachen verrichtte Bionet een onderzoek naar het voorkomen van vleermuizen in het Aachenerwald. In 5 proefvlakken zijn per proefvlak 2 vanglocaties gekozen om te vangen. Vrouwtjes werden voorzien van een zender om de verschillende kraamverblijven te vinden. De gezenderde dieren zijn gevolgd totdat de zenders leeg waren/ afgevallen zijn.

Bechsteins vleermuis in Haspengouw (B) – 2011
In samenwerkerking met Stichting Ecologisch Vleermuis Onderzoek Nederland doet Bionet Natuuronderzoek samen met het Regionaal Landschap Haspengouw en Voeren (B), de Bosgroepen Zuid-Limburg (B), De Provincie Limburg (B), de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) (B) alsmede de gemeenten Heers (B) en Riemst (B) een onderzoek naar de verspreiding en ecologie van de Bechsteins vleermuis. Het artikel in het Likona jaarboek is via deze link te downloaden.

Ingekorven vleermuizen rondom Heers (B)- 2010
Voor Natuurpunt Studie zocht Bionet Natuuronderzoek in 2010 naar het voorkomen van ingekorven vleermuizen in Haspengouw nar het voorkomen van ingekorven vleermuizen, speciaal in de omgeving van de Heers. Het rapport is via deze link te downloaden.

Zoeken naar kraamkolonies Bechsteins vleermuizen (NL)- 2009
Met een subsidie van de Provincie Limburg en Solabio (Interreg IV- project) werd samen met Stichting Ecologisch Vleermuis Onderzoek Nederland intensief gezocht naar kraamkolonies Bechsteins vleermuizen. Er werden uiteindelijk twee kraamkolonies gevonden; de eerste kraamkolonie Bechsteins vleermuis van Nederland en de eerste kraamkolonie in Vlaanderen.

Zoeken naar kraamkolonies Brandts vleermuizen (NL)- 2009
Voor de Provincie Limburg werden de bossen in het zuiden van Limburg met mistnetten bevangen op zoek naar kraamkolonies van deze soort. Daarnaast werden groeves bevangen om te onderzoeken voor welke groeves Brandts vleermuizen zwermen.

Verschillende vleermuisonderzoeken in het kader van de Flra- en Faunawet – 2003-2008
Voor verschillende adviesbureaus en overheden werd er onderzoek gedaan naar de aanwezige vleermuizen in zeer diverse plangebieden.

Onderzoek naar het zwermgedrag van vleermuizen voor groeves (NL) – 2008
Voor de Zoogdiervereninging deed Bionet Natuuronderzoek de projectleiding van het onderzoek naar het zwermgedrag van vleermuizen voor de kalksteengroeves in Zuid-Limburg. Tijdens dit onderzoek werden 11 weekenden 6 groeves op een gestandaardiseerde manier bevangen met mistnetten om te onderzoeken wanneer welke vleermuissoort zwermt. Het rapport is HIER te downloaden.

Inventarisatie Grijze grootoorvleermuis Noord-Brabant (NL) – 2008
Met een subsidie van de provincie Noord-Brabant werden 185 zolders bezocht om te onderzoeken op het voorkomen van grijze grootoorvleermuizen.
Op de VLEN-dag in Nijmegen op 30 oktober 2008 werd DEZE presentatie gegeven over dit project.

Schrijven Herkenningshandleiding en Monitoringshandleiding voor het op te starten Kerkzoldermonitoringsnetwerk (NL) – 2008
In opdracht van de Zoogdiervereniging VZZ werd een handleiding voor het herkennen van vleermuizen op kerkzolders geschreven. Daarnaast werd meegeschreven aan de monitoringshandleiding van vleermuizen op kerkzolders. Deze monitoringshandleiding is HIER te downloaden. De determinatiehandleiding is HIER te downloaden.

Mitigatie en compensatieonderzoek A73 – 2004 (NL)
Tijdens voorjaar, zomer en najaar van 2004 werd er meegewerkt aan een grote studie van de toenmalige VZZ naar mitigatie- en compensatiemaatregelen voor de aanleg van de A73. Middels bat-detectoronderzoek, mistnetvangsten en zolderonderzoek werden verblijfplaatsen en vliegroutes opgespoord.

Kerkzolderonderzoek – 200 kerken in een maand (NL) – 2001
In 2001 werd de rest van Gelderland per fiets doorkruist om 200 kerkzolders samen met Bart Kranstauber te bezoeken voor de Provincie Gelderland.

Kerkzolderonderzoek – Betuwe, Bommelerwaard en Land van Maas en Waal – 2000 (NL)
Gedurende de zomer van 2000 werden 108 zolders bezocht in de Betuwe, de Bommelerwaard en het land van Maas en Waal in het kader van een profielwerkstuk van de middelbare school met subsidie van de Provincie Gelderland.